Burgerboerderij Oosterwold over kalfjes bij de koe
Burgerboerderij Oosterwold is een biologische, gemengde boerderij met zowel akkerbouw als veehouderij. Arnold en Diana van Veelen zijn de initiatiefnemers, maar wat ons uniek maakt is dat we samenwerken met meerdere ondernemers en nauw betrokken zijn bij onze lokale gemeenschap. Op onze boerderij houden we melkvee van een driewegkruising: Holstein, Zweeds Roodbont en Brown Swiss. Dit zorgt voor gezonde, robuuste koeien die goed passen bij onze biologische werkwijze.
Hoe groot is het bedrijf en wat is jullie aanpak?
Onze huiskavel is 50 hectare groot, waarvan 18 hectare grasland. Daarnaast beheren we ongeveer 150 hectare natuurgrond. We hebben 70 melkkoeien die gemiddeld 7000 liter melk per jaar geven. We voeren onze koeien voornamelijk met gras; een klein deel van het rantsoen bestaat uit rode bieten, en we gebruiken geen krachtvoer. Dit sluit aan bij onze filosofie van gras gevoerd melkvee en een zo natuurlijk mogelijk dieet.
Wanneer zijn jullie gestart met Kalfje bij de Koe (KbK), en waarom?
Op 1 april 2024 zijn we begonnen met Kalfje bij de Koe. Voor ons was de belangrijkste reden om de stap te zetten het verbeteren van het dierenwelzijn en om dichter bij de natuur te staan door een zo natuurlijk mogelijk dieet te voeren. Daarnaast vonden we het een mooie uitdaging om iets nieuws uit te proberen en de band tussen koe en kalf in stand te houden. Het is fijn werk en geeft ons veel voldoening.
“Het zien van dat natuurlijke gedrag is één van de mooiste beloningen van dit werk”
Hoe lang blijven de kalfjes bij de koe?
De kalfjes blijven drie maanden bij de koe, zonder uitzondering. We werken met een pleegmoedersysteem, waarbij meestal twee of drie kalfjes bij een pleegmoeder lopen. We selecteren koeien die 4,5 maand voor het afkalven zitten, zodat ze na het spenen direct drooggezet kunnen worden. Zo weten we ook beter hoeveel melk de koe kan leveren, en zorgen we ervoor dat elk kalf minimaal 7 liter melk per dag krijgt. Er zijn altijd koeien in de koppel die wat extra melk geven, omdat de oudere kalveren vaak ook nog bij andere koeien drinken.
Wat gebeurt er met de stierkalfjes?
Op onze boerderij blijven alle kalveren, ook de stierkalfjes, opgroeien tot volwassen vleeskoeien. We hebben ongeveer 140 vleeskoeien in verschillende leeftijden, tot drie jaar oud. Deze dieren lopen het grootste deel van het jaar in de natuur, waar ze bijdragen aan het onderhoud en de biodiversiteit van de natuurgebieden die we beheren.
Hoe verloopt het spenen van de kalfjes?
Het spenen doen we geleidelijk. We plaatsen groepjes van drie tot vijf pleegmoeders met hun kalveren apart in een weitje of hok zodra de kalveren een gemiddelde leeftijd van 2,5 maanden hebben bereikt. Elke paar dagen halen we een pleegmoeder weg, zo verloopt het spenen zonder al te veel stress voor de dieren.
Hebben jullie veel aanpassingen moeten doen aan de stal?
We hebben een aparte ruimte gecreëerd in een stal die we minder gebruikten. Hier hebben we ligboxen voor de koeien en een strohok voor de kalveren. De kalveren kunnen vrij in en uit lopen om bij hun pleegmoeders te drinken. In beide verblijven voeren we vers gras/klaver en rode bieten bij. Als dit systeem goed blijkt te werken, willen we het uitbreiden naar de stal voor de melkkoeien. Daarnaast hebben we het afkalfhok opgedeeld in meerdere kleinere hokken, zodat we flexibel kunnen zijn bij het afkalven en de eerste dagen van de kalfjes goed kunnen begeleiden. De kalveren blijven de eerste twee dagen bij hun eigen moeder en krijgen daarna drie tot vier dagen tijd voor gewenning bij de pleegmoeder.
Heb je mooie anekdotes of bijzondere momenten die je wilt delen?
Het is geweldig om de dieren elke dag naar buiten te brengen en te zien spelen in de wei. Hoewel ze ’s nachts binnen staan om bijgevoerd te worden, blijven ze speels en energiek. Het zien van dat natuurlijke gedrag is één van de mooiste beloningen van dit werk.
Heb je tips of leerpunten voor boeren die willen starten met Kalfje bij de Koe?
Wij zijn ontzettend blij dat we de stap hebben gezet. We hebben gemerkt dat het systeem minder arbeidsintensief is dan we hadden verwacht, en bovendien vinden we het werk een stuk leuker. Het enige waar je rekening mee moet houden, zijn piekmomenten wanneer er meerdere kalfjes tegelijk geboren worden. In die weken is het plannen en schakelen essentieel, maar met de juiste mensen om je heen die geduld hebben met de dieren, gaat het prima.
Een tip die we kunnen meegeven is om goed te kijken naar de pleegmoeders. We merken dat sommige koeien, die tijdens de lactatie hebben gezoogd, daarna moeite kunnen hebben om de melk nog goed te laten schieten. Dit kan leiden tot lagere melkproductie – minder melk in de tank -, wat iets is om rekening mee te houden.
Lees meer over de Burgerboerderij Oosterwold, en ga eens een kijkje nemen in hun boerderijwinkel in Almere!
