Erik Ormel over kalfjes bij de koe
Kun je iets vertellen over je boerderij en achtergrond?
Ik run een biologisch melkveebedrijf met Jersey koeien, een ras dat mijn ouders al in 1972 introduceerden op onze boerderij. Zij waren in die tijd al vernieuwend; ze kozen voor het Jersey ras. Zelf ben ik sinds eind 1996 zelfstandig boer en ben direct biologisch gaan werken. Onze Ekoboerderij Ormel is gevestigd in De Heurne, in de prachtige Achterhoek.
Wat zijn de voordelen en uitdagingen van het werken met Jersey koeien?
Jersey koeien zijn oranje-bruine koeien met een zacht karakter. Ze zijn kleiner, maar rendabeler dan andere koeien doordat er minder voer nodig is per kg vet en eiwit in de melk. De Jersey geeft minder liters melk dan andere rassen, maar Jersey melk heeft een veel hogere percentages vet (tot wel 6,50 %) en eiwit (tot wel 4,40 %). Dat zorgt voor een hogere prijs per liter melk. Ook na aftrek van de lagere restwaarde (vlees) van de Jersey, blijft het rendement gunstig. Belangrijk is dus dat je het rendement zowel financieel als ecologisch zien (lage footprint), en ik zie dus voornamelijk de grote voordelen.
Hoe ziet je bedrijf eruit?
De boerderij beslaat 52 hectare, waarvan 50 hectare eigen grond en 2 hectare pacht. Daarnaast zet ik wat jongvee uit bij een andere boer die gestopt is met zijn bedrijf. Op dit moment heb ik zo’n 70 melkkoeien en 25 stuks jongvee. Normaal hebben we rond de 80 melkkoeien, maar door een recente blauwtonguitbraak is de veestapel tijdelijk wat kleiner. De melk van onze koeien gaat naar Aurora, een kaasmakerij in Kraneburg (Dld) waar ze wordt verwerkt tot heerlijke kaas.
Hoe ben je gestart met Kalfje bij de Koe (KbK), en waarom?
Mijn ouders werkten al met Jersey koeien, en dat werd in die tijd vaak gezien als een vreemde keuze, nog meer dan het biologische aspect van onze bedrijfsvoering. Rond 2003 had ik een koe met spenen die door hun vorm lastig te melken waren met machines. Toen besloot ik drie kalveren bij deze koe te laten drinken. Dit bleek goed te werken, en sindsdien heb ik het systeem steeds verder ontwikkeld. Ik werk nu al twintig jaar met Kalfje bij de Koe: elk jaar blijven er zo’n twintig vaarskalfjes op het bedrijf. Voor mij was het een fijne manier om de kalveren een goede start te geven, omdat ik ze nu niet meer met de hand uit emmers hoef te voeren. Bovendien heb ik mijn bedrijfsvoering nu zo aangepast dat de kalfjes in het voorjaar geboren, als het gras van goede kwaliteit is. Dat draagt bij aan de gezondheid en groei van de kalveren, omdat ze buiten kunnen grazen EN hoogwaardige moedermelk krijgen.
Hoelang blijven de kalfjes bij de koe?
De kalfjes blijven vier tot vijf maanden bij de koe voordat ze worden gespeend.
Wat gebeurt er met de stierkalfjes?
De Jersey stierkalfjes worden afgezet bij een bedrijf dat gespecialiseerd is in het afmesten van Jersey stieren. Het afscheid tussen de koe en het stierkalf hou ik wel kort voor dierwelzijn redenen. Ze krijgen wel altijd koemelk in plaats van poedermelk, maar ik ben zelf geen specialist in vleesproductie en dat is ook niet mijn ambitie, dus ik werk fijn samen met bedrijven die daarin specialiseren.
Hoe pak je het spenen van de kalfjes aan?
Het spenen gebeurt in groepen van vijf tot zes koeien met drie kalfjes per pleegmoeder. Meestal start ik in augustus of september, als de kalfjes vier tot vijf maanden bij de koe hebben gelopen. Elke week haal ik één koe uit de groep weg, zodat het scheiden geleidelijk gebeurt. In het verleden, toen ik alle koeien tegelijk weghaalde, veroorzaakte dat veel onrust, zowel op de boerderij als bij de buren vanwege het geloei. Door het geleidelijke proces en de koe één of twee nachten vast te zetten, gaat het nu een stuk rustiger. Ik heb ook geëxperimenteerd met natuurlijke middelen zoals Ignatia om de kalveren te ondersteunen bij het spenen.
Heb je veel aanpassingen aan je stal moeten doen voor Kalfje bij de Koe?
Er zijn wat aanpassingen gedaan, zoals iets anders gebruik maken van een potstal voor de kalveren, die ik al had. Wanneer de vaarskalfjes in het voorjaar geboren worden, kan ik middels die poststal beter selecteren welke kalfjes bij welke pleegmoeder passen. De meeste koeien accepteren de kalfjes wel maar zo kan ik echt goede koppeltjes maken.
Hoe verloopt de samenwerking met de afnemers?
Ik sta op de wachtlijst voor Kalverliefde kaas, maar dat traject loopt nog wat stroef. Er is momenteel weinig interesse vanuit bijvoorbeeld Albert Heijn voor kaas van KbK-boerderijen. De ‘kalfvolle’ drinkmelk doet het wel goed, maar de kaasmarkt is nog niet echt doorgebroken voor dit concept, omdat de kaas toch een iets hogere prijs op moet brengen.
Heb je tips voor andere boeren die willen starten met Kalfje bij de Koe?
Elke boer moet zijn eigen weg vinden, en het KbK-systeem werkt voor iedereen anders. Ik werk met pleegmoeders en dat werkt goed. Voor andere boeren zou ik zeggen dat het belangrijkste is om het werkbaar te houden en te kijken hoe anderen het aanpakken. Het scheiden van koe en kalf vraagt om geduld en afstemming op de dieren, maar het is prima te doen.
